چرخ تسمه جرثقیل در واقع یک سیستم مکانیکی است که از یک یا چند قرقره و یک تسمه برای انتقال قدرت و حرکت استفاده میکند. در جرثقیلها، این سیستم ممکن است در بخشهای غیر از بالابری اصلی، مانند سیستمهای هیدرولیکی یا چرخهای محرک جرثقیلهای متحرک، برای انتقال نیرو استفاده شود. بااینحال، کاربرد چرخ تسمه در جرثقیل میتواند تنوع بالایی داشتهباشد.
راههای ارتباط با تجهیز بکسل
چرخ تسمه جرثقیل و کاربرد های آن
سیستم چرخ تسمه جرثقیل از دو یا چند قرقره و یک تسمه تشکیل شدهاست که با نیروی اصطکاک، حرکت را از یک چرخ به چرخ دیگر منتقل میکند. این مکانیزم به دلیل دقت بالا و توانایی انتقال بارهای سنگین، بهطور گسترده در انواع ماشینها مورد استفاده قرار میگیرد.
به عبارت دیگر میتوان گفت که کاربرد چرخ تسمه در جرثقیل، چیزی شبیه استفاده از تسمههای حمل بار (اسلینگ) برای اتصال ایمن بار به قلاب جرثقیل است. این تسمهها جایگزین سیم بکسل یا زنجیر میشوند تا به بارهای حساس و شکننده آسیبی نرسد.
ساختار و اجزاء چرخ تسمه جرثقیل
اجزاء اصلی سیستم شامل قرقرههای محرک و متحرک، تسمه جرثقیل و گاهی اوقات تسمهکش است. قرقرهها عنصر اصلی چرخش هستند و توسط موتور یا نیروی خارجی به حرکت در میآیند. تسمه نیز که معمولاً از جنس لاستیک یا الیاف مصنوعی است، دو قرقره را به هم متصل میکند. برای جلوگیری از لیز خوردن یا خارج شدن تسمه از روی قرقرهها، شیارهایی روی سطح آنها ایجاد میشود. محبوبترین نوع تسمه، تسمه V شکل است که به دلیل مقطع ذوزنقهای خود، اتصال محکمی با شیار قرقره برقرار میکند.
مزایای چرخ تسمه جرثقیل
مزایای نیز مانند کاربرد چرخ تسمه در جرثقیل بسیار زیاد است. برخی از مزایای عبارتند از:
- عملکرد نرم و بیصدا: استفاده از مواد لاستیکی و پلاستیکی در تسمهها باعث جذب لرزش و ضربات میشود و انتقال گشتاور را با صدای بسیار کم انجام میدهد. به همین دلیل، در خودروها نیز از این سیستم استفاده میشود.
- انعطافپذیری: به دلیل خاصیت ارتجاعی تسمه، انحراف جزئی قرقرهها مجاز است و این امر بر عملکرد مکانیسم تأثیری نمیگذارد. این ویژگی سبب شده تا از تسمهها در گیربکسهای CVT استفاده شود.
- ایمنی در برابر اضافهبار: در صورت وارد شدن بار بیش از حد، تسمه به جای آسیب رساندن به سایر اجزا، ممکن است پاره شود یا بلغزد. این ویژگی از صدمات جدی به کل سیستم جلوگیری میکند.
- نگهداری و هزینه پایین: تسمهها نیازی به روغنکاری منظم ندارند و تعویض آنها نیز مقرونبهصرفه است. همچنین، قطعات با کیفیت بالا عمر طولانی دارند.
- انتقال قدرت در فواصل طولانی: با کشیده شدن تسمه به مرور زمان، امکان انتقال قدرت در فواصل بیشتری فراهم میشود.
معایب چرخ تسمه در جرثقیل
علیرغم کاربرد چرخ تسمه در جرثقیل و مزایای آن، این ابزار معایبی نیز دارد که عبارتند از:
- حجم زیاد: قرقرهها در مقایسه با اجزای مشابه در سایر گیربکسها (مانند چرخدندهها) بزرگتر هستند که این موضوع باعث میشود طراحی کلی سیستم حجیم به نظر برسد.
- استحکام کم: تسمه در برابر بارهای سنگین بیش از حد گرم شده و ممکن است پارهشود. کشیدگی بیش از حد نیز میتواند باعث خرابی تسمه شود.
- لغزش تسمه: یکی از اصلیترین معایب، احتمال لغزش تسمه آن است که نسبت انتقال را مختل میکند، هرچند این مشکل با استفاده از تسمههای دندانهدار تا حد زیادی حل شدهاست.
انواع تسمه و قرقره جرثقیل
تسمهها و قرقرههای جرثقیل در انواع مختلفی تولید میشوند تا پاسخگوی نیازهای گوناگون صنعتی باشند و عبارتند از:
- تسمه V شکل: رایجترین نوع تسمه با مقطع ذوزنقهای که برای انتقال گشتاور بالا مناسب است.
- تسمه تخت و تسمه تایم: تسمههای تخت برای انتقال قدرت در فواصل طولانی و تسمههای تایم با داشتن دندانه، برای انتقال دقیق زمانبندی (مانند موتور خودرو) استفاده میشوند.
- تسمههای عمل دوگانه: این تسمهها امکان انتقال نیرو در هر دو جهت را فراهم میکنند.
قرقرهها نیز بر اساس نوع تسمه، طراحیهای متفاوتی دارند. متداولترین آنها دارای شیارهای V شکل هستند. قرقرههای صاف با شیارهای عرضی نیز برای استفاده با تسمههای تایم کاربرد دارند. معمولاً لبههای قرقره به شکل فلنج طراحی میشوند تا از خروج تسمه جلوگیری کنند. تسمهکشها نیز برای تنظیم کشش تسمه و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم به کار میروند.
سخن پایانی
کاربرد چرخ تسمه در جرثقیل برای انتقال قدرت و حرکت اجزای مختلف است. در واقع، تسمهها با انتقال نیرو از یک چرخ به چرخ دیگر، حرکت چرخشی را به وجود میآورند که برای بالا و پایین بردن بار، حرکت افقی جرثقیل و سایر حرکات مورد نیاز در جرثقیل استفاده میشود و چرخ تسمه نقش اساسی در انسجام حرکت کل اجزاء دارد.
سوالات متداول
تسمه جرثقیل چیست و چه کاربردی دارد؟
تسمه جرثقیل به نوارهای پارچهای بسیار مقاومی گفته میشود که برای بلند کردن بارهای حساس و اتصال آنها به قلاب جرثقیل استفاده میشود. این تسمهها از آسیب دیدن بار جلوگیری میکنند. آیا سیستم بالابر اصلی جرثقیل از چرخ تسمه استفاده میکند؟
خیر، سیستم بالابری اصلی جرثقیل برای بلند کردن بار، از چرخ و سیم بکسل یا زنجیر استفاده میکند. چرخ تسمه بیشتر برای انتقال قدرت در بخشهای دیگر ماشینآلات به کار میرود. مزیت اصلی استفاده از تسمههای حمل بار در جرثقیل چیست؟
مزیت اصلی این تسمهها، محافظت از بار در برابر آسیبهای فیزیکی است.